اهمیت صحبت با کودک و شناخت او
به‌احتمال زیاد والدین کودکان خردسال عادت دارند فرزندشان هر روز صدها سؤال بپرسد. میشل بوربا، نویسنده و مشاور، در این زمینه می‌گوید: «در حالی که ممکن است گاهی از رگبار دائمی سؤال‌هایی که با چرا شروع می‌شوند خسته شوید، پاسخ‌دادن به سؤالات کودکان ذهن آنها را باز نگه می‌دارد.»
دکتر فران والفیش، روان‌درمانگر خانواده و روابط، بر اهمیت صحبت‌کردن با کودکان تأکید می‌کند. بچه‌ها در سال‌های اولیه کودکی، درباره همه‌چیز همان طوری صحبت می‌کنند که واقعا اتفاق افتاده است، از جمله اینکه چه کسی با آنها بازی کرده و چه کسی بازی نکرده است، چه فکرهایی در سرشان و چه احساسی به دوستان و هم‌بازی‌هایشان دارند.
دکتر فران می‌گوید: «در دوران ۷ تا ۱۲ سالگی فرزندتان، از او سؤالاتی نپرسید که جوابش بله، خیر یا تک‌کلمه‌ای باشد. با پرسیدن سؤالاتی که پاسخش بیشتر از یک کلمه است، او را تشویق کنید تا درباره روزی که گذرانده با شما صحبت کند.»
می‌توانید به‌راحتی مکالمه‌های روزانه را در برنامه‌تان قرار دهید، چه در مسیر فعالیت‌های پس از مدرسه، سر میز شام و چه هر جای دیگر. صحبت‌کردن با فرزندتان راهی عالی برای تعامل باکیفیت و مفید با او است.
سؤال‌کردن از کودک به او فرصت تفکر و خلاقیت می‌دهد. با این حال، مهم است که او را با سؤال‌های پی‌درپی خسته نکنید. منظور ما از مکالمه مفید، ارتباط به‌اندازه است. افراط در این زمینه ممکن است کودک را خسته کند و باعث شود دفعه دیگری که بخواهید با او صحبت کنید، تمایلی به حرف‌زدن نشان ندهد. پس تعادل را رعایت کنید و سؤالات بجا بپرسید.
سؤالاتی که می‌توانید از کودکان نوپا و پیش‌دبستانی بپرسید
سؤال‌هایی درباره چیزهای موردعلاقه
- کتاب موردعلاقه تو چیه؟
- آهنگ موردعلاقه‌ت چیه؟
- رنگ موردعلاقه‌ت چیه؟
اگه می‌تونستی…؟
- اگه می‌تونستی یه حیوون باشی، چی بودی؟
- اگه می‌تونستی یه فروشگاه داشته باشی، فروشگاه چی داشتی و چی می‌فروختی؟
- اگه می‌تونستی هر چیزی رو توی باغ بکاری که دلت می‌خواد، چی رو انتخاب می‌کردی؟
- اگه می‌تونستی ابرقهرمان باشی، دوست داشتی چه قدرتی داشته باشی؟
- اگه می‌تونستی یه روز جات رو با کسی عوض کنی، با کی عوض می‌کردی؟
- اگه می‌تونستی تو سن دلخواهت باشی، چه سنی بودی؟
- اگه می‌تونستی شخصیت یه کتابی باشی، چی بودی؟
- اگه می‌تونستی از شر یه چیز توی دنیا خلاص بشی، اون چی بود؟
سؤال‌های سرگرم‌کننده
- بهترین بو بوی چیه؟
- چی تو رو خوشحال می‌کنه؟
- اگه می‌خواستی یه قانون توی خونه بذاری، چه قانونی رو انتخاب می‌کردی؟
- اگه بخوای شام امشب رو تو انتخاب کنی، چی رو انتخاب می‌کنی؟
- وقتی بغلت می‌کنم، چه احساسی داری؟
- فکر می‌کنی توی چه زمینه‌ای واقعا مهارت داری؟
- وقتی بزرگ شدی، دوست داری چه‌کاره بشی؟
- چه چیزهایی تو رو عصبانی می‌کنه؟
- سخت‌ترین قسمت مدرسه‌رفتن چیه؟
- آزاردهنده‌ترین صدا چیه؟
- خنده‌دارترین اتفاقی که برات افتاده، چیه؟
- کاری که دوست داری یاد بگیری و انجام بدی، چیه؟
- بهترین قسمت امروزت کدوم قسمت بود؟
سؤال‌هایی برای تحریک تخیل
- اگه اسباب‌بازی موردعلاقه تو می‌تونست صحبت کنه، چی می‌گفت؟
- ترجیح می‌دی به‌اندازه یه موش کوچولو باشی یا به‌اندازه یه فیل بزرگ؟
- وقتی بزرگ بشی، اولین کاری که می‌خوای انجام بدی، چیه؟
- چه صداهایی رو بیشتر دوست داری و چرا؟
- اگه قرار بود تمام روز رو بیرون بگذرونی، چه فعالیت‌هایی انجام می‌دادی؟
- یه روز عالی و فوق‌العاده چطور روزیه؟ توصیفش کن.
کلید شناخت بیشتر فرزندان
وقتی می‌خواهید مکالمه‌ای با فرزندتان شروع کنید، زیاد درگیر درست یا غلط‌بودن سؤالات نشوید چون هیچ سؤال درست یا اشتباهی وجود ندارد. قصد شما باید این باشد که به بهترین حالت ممکن با فرزندتان ارتباط برقرار کنید.
بیشتر درباره موضوعات موردعلاقه‌اش از او سؤال کنید. بچه‌ها صحبت‌کردن درباره چیزهای موردعلاقه‌شان را دوست دارند. ممکن است این گفت‌وگوهای صمیمی به‌سرعت به بخش موردعلاقه روزتان تبدیل شود و باعث شود ارتباط نزدیک‌تری با فرزندتان برقرار کنید.
پرسیدن سؤالاتی از کودکان که نیاز به پاسخ‌های بیش از «بله» یا «نه» دارند، مزایای فوق‌العاده‌ای دارد. انجام این کار به رشد زبان، ارتباط، تفکر انتقادی و مهارت‌های اجتماعی آنها کمک می‌کند. همچنین مکالمه‌های باکیفیت و مفید باعث تقویت خلاقیت، عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس او می‌شوند و شاید مهم‌تر از همه، گوش‌دادن به جواب‌های بچه‌هایتان به شما کمک می‌کند آنها را بشناسید و پیوند شما عمیق‌تر شود. بهترین بخش این مکالمه‌ها این است که فعالیتی بدون ساختار است و برای هر جایی مناسب است، مانند زمان ماشین‌سواری، انتظار در مطب پزشک یا سر میز شام.
این رویکرد فضای امنی را برای فرزندان ایجاد می‌کند تا ایده‌ها و احساسات خود را بیان کنند. همچنین طبق پژوهش‌ها، ارتباط سالم والدین و فرزندان، از اختلالات سلامت روان و مشکلات رفتاری در آینده پیشگیری می‌کند
