بي شك آن چه حضرت فاطمه را، به رغم كوتاهي عمر و محدوديت اسناد تاريخي، الگويي بي بديل ساخته است، «جامعيت شخصيت» و هماهنگي كامل نقش هاي فردي، خانوادگي و اجتماعي اوست. 

فروغ شخصيت معنوي، آثار جاويدان علمي، استقامت رأي و خودباوري در حيات سياسي و اجتماعي، فضايل و كمالات اخلاقي و حضور مؤثر در خانواده به عنوان «همسر» و «مادر» چنان ترسيمي از شخصيت فاطمه (س) ارائه مي دهد كه مي توان از تركيب عناصر ماندگار شخصيت او با ظرفيت ها و ويژگي هاي زمان و مكان، به الگويي جامع از شخصيت زن دست يافت.
امروزه به جرئت مي توان ادعا كرد كه منشأ بسياري از مشكلات اجتماعي، ناكارآمدي خانواده است.
اين كه در ادبيات ديني ما از تشكيل خانواده با عنوان دوست داشتني ترين و گرامي ترين بنيان ها و زمينه ساز حفظ شخصيت ديني، ياد مي شود و مقدمه سازي براي ازدواج، از وظايف اولياي خانواده و اجتماع، شمرده مي شود، از آن روست كه خانواده زمينه ساز شكل گيري بنيان هاي شخصيت فرزندان، عامل مؤثر در ايجاد تعادل رواني و نشاط روحي، مهم ترين عامل توسعه انساني جوامع به دليل پرورش انسان هاي كارآمد و مقاوم، مهم ترين محل بازپروري عاطفي و ايجاد كننده تعادل در روابط جنسي، زمينه ساز پويايي اقتصادي و عامل انتقال فرهنگ و ارزش ها به نسل بعدي است. خانواده سالم و كارآمد، همواره مهم ترين عامل حفظ هنجارها و مقاوم ترين سد در مقابل تهاجم فرهنگ بيگانه بوده و هست و صد البته زن در نقش خطير «همسري» و «مادري» مهم ترين ركن حيات و بالندگي خانواده است.
آن چه خانواده را در نگاه دين از جايگاهي رفيع برخوردار كرده، كاركردهاي منحصر به فردي است كه از خانواده، بنياني مقدس و از ازدواج، پيمان الهي مي سازد. در اين نگرش، خانواده از يك سو اعتبار هميشگي خويش را از خداوند مي گيرد و از سوي ديگر، حلقه اتصال ميان حيات جسماني و معنوي و تعادل بخش به زندگي بشري است و به همين دليل نه صرفاً سرپناهي براي هم سفرگي كه پايگاهي براي امنيت، آرامش و رشد است و بايد آن را مهم ترين پايگاه فرهنگي هر جامعه دانست.
خانواده كارآمد، خانواده اي است كه كانون محبت، انعطاف و رحمت باشد. از اين رو آرامش رواني و كاهش اضطرابات، مهم ترين كاركرد خانواده سالم است. در ادبيات ديني زمينه هاي پيوند عاطفي از سوي خداوند در زن و مرد نهاده شده است.
اقناع نيازهاي جنسي زوجين، وجهي ديگر از كارآمدي خانواده و نيز مؤثر در افزايش پيوندهاي عاطفي است. از آن جا كه آموزه هاي ديني و اخلاقي ارتباط جنسي را تنها در چارچوب خانواده مجاز دانسته و براي روابط آزاد جنسي، محدوديت هاي جدي مقرر كرده اند، توجه به ارتباط جنسي سالم ميان زوجين اهميت بيشتري مي يابد.
كاركرد زيستي خانواده ضامن بقاي جامعه انساني است و كاركرد پرورشي آن، زمينه ساز تربيت فرزنداني است كه براي ساختن جامعه فردا آماده مي شوند. تعادل رواني، استحكام شخصيتي و قوت اراده، ديگرگرايي، قدرت رويارويي با مشكلات و صبر بر ناملايمات، ميل به تلاش و تمايل به سازندگي و ابتكار، ارتباط با خداوند و ميل به عبوديت، همگي صفاتي اند كه در شكل گيري و تقويت آنها، خانواده مهم ترين نقش را ايفا مي كند و در يك كلام مي توان خانواده سالم را بهترين بستر رشد فرهنگي و سلامت جسم و روان و مهم ترين عامل انتقال ارزش ها و پرورش عاطفي و مهم ترين عامل كاهش آسيب هاي اجتماعي و ارتقاي امنيت هر جامعه دانست و زن به عنوان عنصري پرورش دهنده و فرهنگ ساز مهم ترين عامل در تحقق اين آثار شگرف است. اگر توسعه انساني مهم ترين عامل توسعه جوامع شمرده مي شود، خانواده به دليل موقعيت منحصر به فرد آن كه كانون پرورش و آموزش با محوريت عاطفه و نظارت است، بهترين زمينه ساز توسعه انساني است و زن مي تواند در اين فرآيند، نقش آفرين ترين عامل باشد.
آسان سازي تشكيل خانواده، متعادل ساختن انتظارات از يكديگر، رابطه مسئولانه والدين نسبت به يكديگر، رابطه مسئولانه والدين نسبت به يكديگر و فرزندان، به ويژه ايفاي نقش مديريت فعال و شايسته توسط پدر و ايفاي نقش سازنده عاطفي و تربيتي توسط مادر، تلطيف روابط حقوق با حسن خلق، ارتباط خويشاوندي مسئولانه به منظور برخورداري از حمايت ها و هدايت ها و تقويت نشاط در زندگي، توجه به شرايط اجتماعي و انعطاف در فعاليت ها و نقش ها به منظور حل مشكلات اجتماعي، توجه به پرورش ديني و اخلاق و آداب اجتماعي، و هماهنگي با نهادهاي آموزشي و پرورشي از مواردي است كه خانواده ها را براي انجام رسالت تاريخي خود توانمند مي سازد.
اما نقش عوامل بيروني را در استحكام و كارآمدي يا تزلزل و ناكارايي خانواده، هم به عنوان مانع يا تقويت كننده عملكرد والدين و هم به عنوان عامل تأثير گذار در شخصيت و كاركرد آنان، نمي توان از نظر دور داشت. آن چه امروزه براي نظام اسلامي حائز اهميت است، اتخاذ سياست ها و روش هايي است كه فعاليت كليه نهادها را در جهت ارتقاي جايگاه خانواده ، هماهنگ  و تقويت كند و موانع كارآمدي را تا حد امكان از ميان بر دارد.