آیا برنامه درسی مدارس نیاز به تغییر دارد؟ از دوره مدرسهرفتن ما، والدین امروز، زمان زیادی میگذرد و حال که طعم زندگی بهعنوان فردی بزرگسال را چشیدهایم، میدانیم اگر مهارتهای زندگی را در مدرسه به ما میآموختند، چقدر به نفعمان میشد؛ از توانایی مدیریت مالی و مطالعات فرهنگی گرفته تا همدلی و زندگی پایدار. در این مقاله، چند نمونه از مهارتهایی را با هم مرور میکنیم که باید در مدرسه به آنها توجه میشد. با ما همراه باشید
دنیای امروز با دنیای زمان تحصیل ما فرق کرده است و باید در روند آموزشی مدارس نیز تغییراتی ایجاد شود. درس جغرافیا به کودکان فقط درباره کشورهای مختلف و اقلیم محل زندگیشان در کره زمین میآموزد، اما خوب است که توجه بیشتری به روابط انسانی، فرهنگهای مختلف، سبک زندگی و زبان دیگر کشورها کنیم. اکثر چیزهایی که ما در مدرسه یاد گرفتهایم از دریچه نگاه محدودی بوده است؛ یعنی اطلاعات بسیاری از بخشهای دیگر کره زمین را نمیدانیم. اگر دیگر کشورها را با بررسی فرهنگ و مردمشان بشناسیم و نه فقط بر اساس تعاملی که با کشور ما داشتهاند، اوضاع اجتماعی را بهتر درک خواهیم کرد و ارتباطات بینفرهنگی سالمی ایجاد میشوند. ما اگر فرهنگ دیگران را بهخوبی بشناسیم، کمتر باعث رنج آنها میشویم و خودمان نیز کمتر رنج میکشیم. مطالعه تاریخ مبارزات هر کشور نیز باعث میشود که انسان بهتری باشیم. در مدرسه، زبانهای دیگر را سطحی مطالعه میکنیم و بدون اینکه چیز زیادی یاد بگیریم از آنها میگذریم. در حالی که داشتن زبان دوم و تسلط به آن مهارت بسیار خوب و مفیدی برای زندگی است.
مهارتهای اجتماعی مجموعه تواناییهایی است که فرد بهکمک آنها با دیگران بهتر تعامل میکند. این مهارتها شامل ارتباط کلامی و غیرکلامی، گوشدادن فعال، همدلی، حل تعارض و کار گروهی است. بسیاری از ما والدین تا حدی به این مهارتها تسلط داریم، چراکه مکالمات رودرروی بسیاری را تجربه کردهایم. اما امروزه بهسبب وجود شبکههای اجتماعی، کودکان چندان در موقعیت گفتوگو قرار نمیگیرند. در زندگی روزمره، موقعیتهای سخت اجتماعی را از سر میگذرانیم؛ در چنین موقعیتهایی، توانایی حل مسئله کمک بزرگی برای انسان است. مهارت مذاکره هم مشکلات بسیاری را در خانه و محل کار حل میکند. مهارت شناخت افراد بر اساس شنیدن صحبتها و درک زبان بدن نیز در محل کار بسیار مفید است. یکی دیگر از چالشهای روابط اجتماعی نحوه برخورد با افرادی است که رفتارشان آزاردهنده است؛ کسانی که از نظر همه رفتار بدی دارند، اما باید به نحوی با آنها کنار آمد. توانایی صحبتکردن در جمع، بیان نظرمان بدون ترس از قضاوتشدن، خجالتینبودن، ابراز دیدگاه انتقادی، ایستادن در برابر قلدری و دوستیابی از دیگر مهارتهاییاند که کاش در مدرسه یاد گرفته بودیم.
سبک زندگی ما بر محیطزیست اثر میگذارد. اگر حواسمان به محیط اطرافمان، آنچه استفاده میکنیم، زبالهها و بازیافتشان باشد، در آینده زمین سالمتری خواهیم داشت. سبک زندگی پایدار شامل انتخابهایی است که تأثیر انسان بر محیط را به حداقل میرسانند و رفاه زیستمحیطی را در درازمدت افزایش میدهند. آموزش مدیریت منابع و انرژی، کاهش ضایعات، صرفهجویی در مصرف آب و حمایت از کشاورزی سبب سلامت زمین و محیط زندگی ما میشوند. امروزه محصولات ارگانیک قیمت بسیار زیادی دارند. کیفیت خوراکیهای غیرارگانیک بهخوبی محصولات ارگانیک نیست. بسیاری از والدین دوست دارند میوه و سبزیجات سالم با قیمت معقول در دسترس فرزندانشان باشد. پرورش گیاهان خانگی در کنار بازیافت ضایعات آنها، یکی از روشهای زندگی پایدار است. مدارس میتوانند این مهارت را به کودکان بیاموزند. بعضی افراد این شانس را دارند که سبک زندگی پایدار را در خانه یاد بگیرند، اما اکثر کودکان در چنین شرایطی نیستند. موقعیتهای بسیاری در مدرسه پیش میآید که کودکان میتوانند زندگی پایدار را بشناسند و یاد بگیرند. آنها با انتخابهای مسئولانه خود نقش چشمگیری در سلامت نسلهای آینده و سیاره زمین خواهند داشت.
یادگیری درباره سلامت روان و نحوه مراقبت از خود در موقعیتهای سخت نیز باید در برنامههای درسی آینده گنجانده شوند تا جامعه سالمتر و پویاتری داشته باشیم. خودمراقبتی شامل برداشتن گامهای آگاهانه برای حفظ سلامت جسمی، روانی و عاطفی فرد است. خواب کافی، رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، تمرین تمرکز، مدیتیشن، یوگا و کمکگرفتن از متخصصان در صورت نیاز، از مهارتهای تمرینشده در خودمراقبتی هستند. کودکان با صرف زمان بیشتری برای شناخت هنر، سفرکردن و سایر روشهای غیرسنتی آموزش میتوانند خودمراقبتی را بیاموزند. این کار آنها را برای زندگی شاد و متمرکز بر آرامش و رضایت آماده میکند. اگر دانشآموزان در مدارس ارزش عشق به خود و خودمراقبتی را یاد بگیرند، در آینده سلامت عاطفی بیشتری خواهند داشت. ذهن آگاهی (Mindfullness) یکی دیگر از مهارتهایی است که میتوانیم در مدرسه یاد بگیریم. افراد بهکمک این روش میتوانند بر حال حاضر تمرکز کنند و زندگی خود را بدون قضاوت و با احساس شفقت پیش ببرند. ذهنآگاهی به افراد ارتباط بهتر با خود، دیگران و دنیای اطراف را یاد میدهد تا کمتر در معرض افسردگی و اضطراب قرار بگیرند.