خستگی واژه‌ای است که برای توصیف احساس بی‌حالی یا نداشتن انرژی به کار می‌رود. بسیاری از ما دچار این مشکل هستیم. خستگی در وسط روز کاری، مشکل زیان‌باری است که هم عملکرد شما را تضعیف می‌کند و هم باعث می‌شود دیگران شما را تنبل فرض کنند.

زندگی ما هرچه باشد، ساده نیست. اغلب ما گهگاه یا شاید همیشه، احساسِ بی‌حالی و خستگی می‌‌کنیم. خستگیِ واقعی چیزی بیش از احساس خواب‌آلودگی است و ناخواسته فکر شما را درگیر غلتیدن در رختخواب و فراموش کردن کارهای روزمره می‌کند.

احساس خستگی به طور نامحسوس در زندگی روزانه‌ی ما رخنه کرده است و سلامتی فیزیکی و روانی ما را آن‌قدر تحت تأثیر قرار داده است که انجام کارهای روزمره را، اگر نگوییم غیرممکن، اما سخت کرده است.

کنترلِ خستگی کار سختی است، چون نشانه یا وضعیت بسیار مبهمی است. خستگی انواعی دارد، مثلا: خستگی فیزیکی، خستگی احساسی، خستگی به عنوان نشانه‌ی یک بیماری و خستگی به عنوان خودِ بیماری.

این احتمال هم وجود دارد که خستگی، از علائم افسردگی یا قند خون پایین باشد. برای اینکه بتوانید امیدی به از بین بردن احساس خستگی داشته باشید، نخست باید به پزشک مراجعه کنید.

اما اگر نتوانستید علت دقیق خستگی‌تان را بفهمید (حتی با مراجعه به پزشک) می‌توانید منشأ آن را در سبک زندگی و برخی از عادات زندگی در دنیای مدرن کنونی جست‌وجو کنید. اگر دریافتید که خستگی سایه‌ به سایه‌ همراه شما و در حال از پا انداختن شماست، امیدتان را از دست ندهید، چون هنوز تغییرات زیادی است که می‌توانید انجام بدهید و درمان‌های طبیعی زیادی وجود دارند که می‌توانید برای مبارزه‌ی مؤثر با این خستگی، از آنها بهره بگیرید.

۱. بالا بردن فعالیت فیزیکی و جنب و جوش

متأسفانه نسخه‌‌ای که همه‌ی ما برای درمان بی حالی و کسالت می‌پیچیم، این است که فورا چرتی بزنیم تا سرحال شویم.

اما آیا تا به حال دقت کرده‌اید که وقتی تمام روز به خاطر بیماری در رختخواب دراز می‌کشید، احساس خستگی و بی‌حالی شما بیشتر می‌شود؟ سرتان گیج می‌رود و سردرد خفیفی را احساس می‌کنید و به جای اینکه انرژی بگیرید و سرحال شوید، انگار همه‌ی انرژی بدن‌تان تحلیل رفته است. دلیلش این است که تأثیرِ استراحت یا خوابیدن بیش از حد، درست برعکس چیزی است که ما انتظار داریم، در حالی‌که این حرکت و جنب و جوش است که انرژی ما را تقویت می‌کند.

اگر احساس خستگی می‌کنید و رَمق کار کردن ندارید، شاید با قرار گرفتن در معرض هوای تازه به راحتی بتوانید به جسم و ذهن‌تان طراوت بدهید. بهتر است به جای استراحت مطلق، به خودتان پاداش بدهید، یعنی هر از گاهی از جایتان بلند شوید و هوای تازه‌ای بخورید تا تأثیر طراوت‌بخش آن را در خودتان احساس کنید.

این کار به سبب آزاد شدن اندورفین باعث بهتر شدن خلق و خوی شما می‌شود. فراموش نکنید که غم و افسردگی، عوامل زمینه‌سازِ خستگی هستند.

نکته: با اینکه شما در درازمدت، از جنب و جوش خود احساس سرزندگی می‌کنید، اما در صورتی که بیش از حد به فعالیت فیزیکی بپردازید، ممکن است دچار خستگی مفرط شوید.

ابزار لازم:

• یک جفت کفش پیاده‌روی مناسب.

دستورالعمل:

برای بالا بردن انرژی، به ویژه در درازمدت، ورزشِ «منظم» اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر فکر می‌کنید حوصله‌ی ورزش کردنِ زیاد را ندارید، پس در آغازِ کار، بیش از حد ورزش نکنید. فقط کفش‌تان را بپوشید و از خانه بیرون بروید. حتی قدم زدنِ ساده هم بهتر از این است که هیچ فعالیتی نکنید. اگر هوا مساعد نیست یا فصل سرماست، ورزش را همراه با موسیقی، به طور منظم در خانه انجام بدهید. رفته رفته با عادت کردن به ورزش، بر سطح فعالیت خود بیفزایید.

2. مصرف بیشتر مرکبات

تقریبا تمام انواع مرکبات دوست‌داشتنی هستند. از آب لیمو شیرین گرفته تا آب پرتقال و تمام آب‌میوه‌های دیگر که همیشه به عنوان درمان‌های خانگی مورد استفاده‌ی ما بوده‌اند. برای درمان بی حالی و کسالت توصیه می‌کنیم روز خود را با یک لیوان آب لیموترش آغاز کنید.

عطر لیموی ترش تازه درون لیوان آب به تنهایی می‌تواند شما را سرحال ‌کند و جذبِ آب، شما را برای یک روز عالی آماده ‌کند. خواص لیموترش بی‌شمار است. آب لیموترش به بهبود شماری از بیماری‌ها کمک می‌کند، مثلا از یبوست پیشگیری می‌کند، اما خاصیت دیگرش این است که به یک بدن خسته، جان تازه‌ای می‌دهد.

اگر احساس می‌کنید در اواسط روز بی‌حال هستید، یک لیوان دیگر آب لیموترش درمان بی حالی و کسالت شماست. نمی‌توان همه‌ی عناصر شیمیایی و مولکولی آب لیموترش را که با خستگی مبارزه می‌کنند، برشمرد، فقط می‌توان گفت که در میان تمام مرکبات، انرژی‌بخش بودن و خواص درمانی این نوشیدنی اثبات شده است.

نکته: فرق میان آب لیموترش و لیموناد در این است که لیموناد حاوی شکر است اما آب لیموترش حاوی شکر نیست.

دستورالعمل:

آب نصف یک لیموترش تازه را بگیرید و به یک لیوان آب اضافه کنید. اگر زمستان است، از آب گرم و اگر تابستان است، از آب سرد و یخ استفاده کنید. دو بار در روز این نوشیدنی را بنوشید و یک لیوانِ آن را به اواسط روز که احساس خستگی می‌کنید، اختصاص بدهید.

3. مصرف منیزیم بیشتر

چرا منیزیم؟ منیزیم یک ماده‌ی معدنی مهم است که ما این روزها واقعا از کمبود آن رنج می‌بریم. بدن به خودی خود منیزیم تولید نمی‌کند و دریافت این ماده‌ی مغذیِ ضروری به خودمان بستگی دارد.

مشکل این است که این روزها، بسیاری از رژیم‌های غذایی فاقد غذاهای سالم هستند. منیزیم، کوفاکتورِ ۳۰۰ سیستم آنزیمی در بدن است که طیف وسیعی از واکنش‌های بیوشیمیایی را تنظیم می‌کند.

هر چیزی از عملکرد ماهیچه و اعصاب گرفته تا سنتز پروتئین و تولید انرژی، به منیزیم نیاز دارد. بهترین راهِ دریافت منیزیم، خوردن غذاهای حاوی منیزیم به جای قرص‌های مکمل است. سبزیجات پربرگ به رنگ سبز تیره، آجیل، غلات کامل و موز، همگی سرشار از منیزیم هستند.

مواد لازم:

• غذاهای سرشار از منیزیم یا یک قرص مکمل با کیفیت بالا؛

دستورالعمل:

به رژیم غذایی روزانه‌ی خود، مقدار مشخصی غذاهای سرشار از منیزیم اضافه کنید یا یک قرص مکمل با کیفیت بالا مصرف کنید. بزرگسالان نباید قرص‌های مکمل منیزیم را بیش از ۳۵۰ میلی‌گرم در روز مصرف کنند، اما مصرف بیشتر از این مقدار در صورتی که از منابع غذایی باشد، ضرری ندارد.

موسسه خیریه جوادالائمه اولین و بزرگترین مرکز نگهداری کودکان بی سرپرست