دیابت یکی از بیماری‌های همراه با سندرم متابولیک است. کنترل قندخون با کمک مجموعه‌ای از تدابیر تغذیه و سبک زندگی و داروها به دست می‌‎آید، از این رو می‌خواهیم در این پست به بررسی چند دیدگاه و باور نسبتاً رایج و اشتباه نسبت به دیابت بپردازیم؛

باورهای نادرست و غلط در دیابتی‌ها

باور (۱)

بسیاری از بیماران گمان می‌کنند که پس از مراجعه به متخصصین طب سنتی و شروع درمان‌های طبیعی و گیاهی، می‌توانند خودسرانه، داروهای شیمیایی خود را قطع کنند.این باور نادرست است، زیرا :

• داروهای گیاهی به تدریج و در دراز مدت اثر می‌کنند،
• از طرفی گاهی اوقات بیمار با وجود مصرف داروهای شیمیایی قند خون بالا و کنترل نشده‌ای دارند که در این حالت هدف از شروع داروهای گیاهی، کنترل قندخون و جلوگیری از بیشتر شدن داروهای شیمیایی و یا تجویز انسولین می‌باشد.
• با توجه به اهمیت بیماری دیابت و عوارض ناشی از آن، از تغییرات خودسرانه داروها، اکیداً خودداری فرمایید.

باور (۲)

برخی از بیماران گمان می‌کنند که اگر مدت طولانی ناشتا بمانند قندخون هم پایین‌تر می‌آید، این باور نادرست است، زیرا:

• چرا که در گرسنگی‌های طولانی مدت، بدن جهت پیشگیری از افت قند، از ذخایر قند موجود در کبد که به صورت گلیکوژن ذخیره شده است، در خون آزاد کرده و در نتیجه این احتمال وجود دارد که پس از ناشتا بودن طولانی مدت، قندخون بالاتر نشان داده شود.
• زمان مناسب ناشتا بودن برای آزمایش قندخون، ۸ ساعت است.

• این افراد بیان می‌کنند که به محض بالارفتن قندخون، از ترکیباتی استفاده می‌کنند که باعث افت سریع قند می‌شود و بدین صورت قندخون خود را تنظیم می‌کنند.
• نکته قابل توجه آن است که «نوسانات قندخون» هم می‌تواند آسیب‌های جدی به بدن برساند و افت شدید و ناگهانی قندخون با استفاده از داروهای گیاهی یا شیمیایی مناسب نمی‌باشد.

باور (۴)

برخی از بیماران گمان می‌کنند که جهت کنترل بیماری دیابت، نیازی به تغییر سبک زندگی ندارند و این امر به تنهایی با مصرف دارو کنترل می‌شود.

• اصلاح سبک زندگی در کنترل قندخون بسیار موثر است. فرد دیابتی باید توجه ویژه‌ای به تغذیه، خواب، ورزش، استرس‌های روحی و … داشته باشد.
• بی‌خوابی، استرس‌های شدید، بی تحرکی، پرخوری و درهم خوری و … از عواملی هستند که مانع کنترل قندخون می‎‌شوند.

باور (۵)

برخی از بیماران گمان می‌کنند که با حذف وعده غذایی می‌توانند به کنترل قندخون کمک کنند. این باور درست نمی‌باشد، زیرا:

• فرد دیابتی باید وعده‌های غذایی منظمی داشته باشد و هیچ وعده غذایی نباید حذف شود.
• مهم‌ترین وعده غذایی در این افراد، صبحانه است که باید به طور کامل میل شود.
• وعده شام هم به هیچ عنوان نباید حذف شود، بلکه باید غذایی سبک خورده شود.
• در ضمن ساعات غذایی منظم در کنترل قندخون، نقش بسزایی دارد.

باور (۶) و مهم‌ترین باور غلط در دیابت

برخی گمان می‌کنند که بیماری دیابت، فقط مختص افرادی است که شیرینی‌جات زیاد مصرف می‌کنند؛ این باور کاملاً غلط است:

چرا که بیماری دیابت یک بیماری مولتی فاکتوریال بوده و عوامل متعددی در بروز آن نقش دارند، از جمله:

• ژنتیک
• تغذیه
• اضافه وزن
• بی‌تحرکی
• استرس‌های شدید و مداوم

باور (۷)

برخی از بیماران گمان می‌کنند که افراد دیابتی نباید از هیچ نوع شیرینی اسنفاده کنند و بیشتر باید به ترشیجات رو بیاورند یا مواد غذایی که شیرین نیست برای بیماران دیابتی ضرر ندارد؛ این باور نادرست است، زیرا :

• برخی از مواد شیرین، تأثیری در بالابردن قند خون ندارند، مانند توت خشک که در افراد دیابتی مناسب است.
• از طرفی مداومت بر مصرف ترشیجات با تأثیر بر عملکرد سیستم گوارشی و کبد در درازمدت می‌تواند باعث بالارفتن قندخون شود.
• طبق تحقیقات انجام شده، انار ترش، گوجه سبز، کیوی و لیموترش می‌توانند در برخی افراد مستعد، قندخون را بالا ببرند.
• برخی موادغذایی سبب تولید مواد زائد در بدن می‎‌شود که این امتلاء همانطور که قبلاً گفتیم می‌‌تواند سبب ایجاد سندرم متابولیک و دیابت شود؛ پس اگر در مصرف ماده غذایی شک دارید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

باور (۸) 

برخی از بیماران گمان می‌کنند که مصرف شیرینی‌های طبیعی مانند عسل و خرما و … برای افراد مبتلا منعی ندارد و تنها باید از شیرینی‌های مصنوعی پرهیز کنند ؛ اما این باور درست نیست؛ زیرا:

هر ماده شیرینی می‌تواند سبب افزایش قند شود، البته واکنش بدن‌ها ممکن است متفاوت باشد، اما در هر حال، همه افراد مبتلا به دیابت باید در محدوده مجاز و زیر نظر پزشک، مواد حاوی قند را مصرف کنند تا دچار مشکل نشوند.

باور (۹)

 برخی از بیماران گمان می‌کنند یک نوع گیاه یا یک نوع درمان گیاهی برای همه بیماران مناسب و قابل اجراست.

واقعیت این است که بر مبنای طب ایرانی، گاهی برای درمان مستقیماً از گیاهان کاهنده خون استفاده نمی‌شود و همه گیاهان هم برای هم افراد مناسب نیست، چه بسا برخی گیاهان برای برخی افراد عوارض کبدی یا کلیوی به همراه داشته باشد.

باور (۱۰)

برخی از بیماران گمان می‌کنند که همه افراد دیابتی می‌توانند از کدو، خیار و کاهو و …برای تنظیم قندخون استفاده کنند چون کالری کمی داشته و فاقد قند هستند، اما این باور نادرست است، زیرا:

درست است که این خوراکی‌ها، کالری کمی دارند اما از منظر طب ایرانی دارای مزاج سرد و مرطوب هستند و افراد دیابتی دارای مزاج سرد و تر ممکن است با مصرف این موارد نه تنها نتوانند قند خود را کنترل کنند بلکه امکان دارد به دلیل این که این مواد تا حدودی متابولیسم بدن افراد را پایین می‌آورند قند خون این افراد افزایش یابد.

پس افراد دیابتی باید با توجه به نوع مزاج خود اقدام به درمان و مصرف مواد خوراکی نمایند.