بی اعتبار کردن احساسات دیگری یعنی نادیده‌گرفتن، ردکردن، تخفیف‌دادن یا قضاوت‌کردن احساساتی که دیگری دارد. این مفهوم را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد: «احساسات تو مهم نیستند.»

برخی از افراد به‌عمد احساسات شما را بی‌‌اعتبار می‌کنند تا از شما سوءاستفاده یا شما را کنترل کنند. اما بسیاری دیگر ناخواسته چنین کاری می‌کنند. در واقع بسیاری از اوقات فرد می‌خواهد حال ما را بهتر کند که دست به چنین کاری می‌زند. اما تلاش آنها نتیجه عکس می‌دهد، چون نمی‌دانند که در حال بی اعتبار کردن عواطف ما هستند. البته آسیبی که هر دو گروه می‌زنند یکسان است.

بی اعتبار سازی احساسی می‌تواند در هر موقعیتی رخ دهد. همچنین این پدیده هم حالت کلامی دارد و هم غیرکلامی.

انواع بی اعتبار سازی احساسی

همان‌طور که گفته شد، بی اعتبار کردن احساسات می‌تواند کلامی یا غیرکلامی باشد.

۱. بی‌اعتبارسازی کلامی

این شیوه شامل بیان عبارت‌ها و جملاتی است که احساسات فرد را به‌شکل‌های مختلف بی اعتبار می‌کنند. این شیوه شامل دست‌کم‌گرفتن، قضاوت‌کردن، تخفیف‌دادن و نادیده‌گرفتن می‌شود. تعدادی از جملات بی‌اعتبارکننده را در ادامه فهرست کرده‌ایم:

• می‌تونست بدتر باشه؛
• تو خیلی حساسی؛
• پیازداغش رو زیاد کردی؛
• نباید این‌طوری فکر کنی یا چنین حسی داشته باشی؛
• دقیقا می‌دونم چه حسی داری؛
• تو همه‌چی رو شخصی می‌کنی؛
• تو از کاه کوه می‌سازی؛
• من مشکلی نمی‌بینم؛
• تو نباید فلان حس رو داشته باشی (به‌جای «فلان» می‌توان هر حسی را قرار داد.)؛
• فکر می‌‌کنی گفتنش به من چه حسی داره؟
• من نمی‌خوام درباره‌اش صحبت کنم؛
• دست از این احساسات بردار؛
• بیخیال!

۲. بی‌اعتبارسازی غیرکلامی

علاوه بر کلام، فرد می‌تواند با استفاده از زبان بدن احساسات دیگری را بی‌اعتبار جلوه دهد، مثلا:

• چرخاندن چشم‌ها هنگام شنیدن صحبت‌های طرف مقابل؛
• بی‌اعتنایی به طرف مقابل؛
• بازی‌کردن با گوشی یا وسایل دیگر هنگام شنیدن صحبت‌های طرف مقابل؛
• مدام نگاه‌کردن به ساعت.

چطور از بی اعتبار سازی احساسی ناخواسته پیشگیری کنیم؟

همان‌طور که گفتیم، بی اعتبار سازی احساسات می‌تواند خواسته یا ناخواسته صورت گیرد. در حالت اول که بهترین راه‌حل قطع ارتباط با فرد بی‌اعتبارکننده است. در حالت دوم که رایج‌تر است، باید شیوه گفتار و رفتار خود را به‌گونه‌ای اصلاح کنیم که باعث آسیب‌زدن به دیگران نشویم.

اولین قدم برای اعتباربخشی به احساسات طرف مقابل، گوش‌دادن به اوست. گوش‌دادن یعنی هرآنچه را مزاحم است کنار گذاشته و تمام حواس خود را متوجه صحبت‌های طرف مقابل کنیم.

همچنین یادگیری عبارت‌هایی مانند جملات زیر باعث اعتباربخشی به احساس طرف مقابل می‌شود:

• متأسفم که این اتفاق افتاد؛
• حتما خیلی سخت گذشته؛
• من بهت اهمیت می‌‌دم. چه کاری از من ساخته است؟
• من برای شنیدن حرف‌های تو حاضرم؛
• طاقت‌فرسا به نظر می‌رسد؛
• متوجهم که خیلی ناراحتی؛
• حتما خیلی دردناک بوده.

در کنار اینها، پرهیز از توصیه‌های ناخواسته، پذیرفتن مسئولیت احساساتی که ما باعث ایجادشان بوده‌ایم و ارتقای مهارت‌های زبان بدن، کارهایی‌اند که می‌توانیم برای اعتباربخشی به عواطف طرف مقابل انجام دهیم. در کل هرچقدر مهارت همدلی در ما تقویت شود، کمتر ناخواسته احساسات دیگران را بی‌اعتبار خواهیم کرد.